Het begin
Foto van: Fotocollectie Van de Poll
Duitsland de grote verliezer van de Eerste Wereld Oorlog
In 1918 eindigde de Eerste Wereldoorlog, een van de bloedigste conflicten in de geschiedenis tot dat moment. Miljoenen mensen waren omgekomen, en veel landen, waaronder Duitsland, lagen in puin. Een jaar later, in 1919, werd de Vrede van Versailles getekend. Dit verdrag was bedoeld om de oorlog officieel te beëindigen, maar het voelde voor Duitsland meer als een opgelegd bevel dan een eerlijke overeenkomst.
Duitsland moest enorme herstelbetalingen doen aan de landen die de oorlog hadden gewonnen, zoals Frankrijk en Groot-Brittannië. Dit verarmde het land nog verder. De Duitse keizer Wilhelm II vluchtte in 1918 naar Nederland en deed afstand van de troon. Hierdoor werd in 1919 in de stad Weimar een nieuwe Duitse regering opgericht: de Weimarrepubliek. Ze maakten een nieuwe grondwet, maar de republiek had het erg moeilijk. (dit moet nog duidelijker)
Onrust in Duitsland
Het was een chaotische tijd in Duitsland. Aan de ene kant waren er communisten, mensen die het Russische voorbeeld wilden volgen en een regering wilden waarin iedereen gelijk was en alles samen werd gedeeld. Aan de andere kant waren er rechtse groepen, vaak oud-soldaten, die met geweld tegen de communisten vochten. Veel van deze groepen hadden wapens uit de oorlog en konden bijna doen wat ze wilden, omdat de overheid zwak was.
Tegelijkertijd kreeg Duitsland te maken met enorme economische problemen. In het begin van de jaren 1920 was er een gigantische inflatie. Dit betekent dat het geld bijna niets meer waard werd. Mensen hadden bijvoorbeeld een kruiwagen vol biljetten nodig om een brood te kopen. Er was ook veel werkloosheid, wat zorgde voor boosheid en wanhoop onder de bevolking.
Opkomst van Hitler en de NSDAP
In 1923 probeerde een kleine partij, de NSDAP (Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij), onder leiding van Adolf Hitler een staatsgreep te plegen in München. Dit mislukte, en Hitler werd gearresteerd. In de gevangenis schreef hij samen met zijn bondgenoot Rudolf Hess een boek genaamd Mein Kampf (Mijn Strijd). Hierin legde Hitler zijn ideeën over Duitsland en de wereld uit.
Na zijn vrijlating besloot Hitler niet opnieuw met geweld de macht te grijpen, maar via de politiek. De NSDAP werd uitgebouwd tot een sterke partij met veel leden. Ze hadden zelfs een eigen leger, de SA, dat op straat vocht tegen communisten en andere tegenstanders. De partij groeide snel, vooral omdat Hitler zichzelf slim presenteerde als de enige man die Duitsland kon redden van armoede en chaos.
Propoganda en steun
Hitler en zijn partij gebruikten propaganda om hun boodschap te verspreiden. Dit is een manier om mensen via media te beïnvloeden, zoals kranten, posters, en later ook radio-uitzendingen. De NSDAP richtte ook organisaties op om jongeren op te voeden in hun ideeën, zoals de Hitlerjugend voor jongens en de Bund Deutscher Mädel voor meisjes.
Daarnaast organiseerde de partij leuke activiteiten, zoals goedkope vakanties via hun organisatie Kraft durch Freude (Kracht door Vreugde). Dit alles zorgde ervoor dat veel mensen zich bij de partij aansloten, ook al waren de verkiezingsresultaten van de NSDAP in 1932 niet overweldigend: ze kregen toen 31% van de stemmen.
Hitler aan de macht
In 1933 werd Hitler benoemd tot rijkskanselier, een soort minister-president. Kort daarna gebruikte hij een brand in het Rijksdaggebouw (het Duitse parlement) als excuus om alle macht naar zich toe te trekken. Hij liet politieke tegenstanders, zoals communisten en socialisten, oppakken en naar speciale kampen sturen, de concentratiekampen.
Om zijn macht verder te versterken, schakelde Hitler in 1934 tijdens de “Nacht van de Lange Messen” veel van zijn eigen partijleden uit, waaronder Ernst Röhm, de leider van de SA. Na deze nacht kreeg de SS, een andere organisatie binnen de partij, meer macht.
Herbewapening en voorbereidingen voor oorlog
Tussen 1933 en 1939 werkte Hitler aan het uitbreiden van het Duitse leger, wat eigenlijk verboden was volgens de regels van het Verdrag van Versailles. Hij gaf veel mensen werk door wegen en snelwegen te bouwen en Duitsland voor te bereiden op oorlog. Vanaf 1939 werd duidelijk wat Hitler van plan was: Duitsland begon de Tweede Wereldoorlog door buurlanden aan te vallen.
Verder lezen?
Lees verder over wat er allemaal gebeurd is tijdens de Tweede Wereld oorlog in Delft.
