Het Verzet
Foto van: Oosten, Willem Frederik van (1909-2006)
Verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog: helden, verraders en risico’s
Het verzet in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog had vele gezichten. Soms waren het kleine, bijna onzichtbare daden, en soms levensgevaarlijke acties die rechtstreeks tegen de Duitse bezetter ingingen. Dit is het verhaal van hoe gewone mensen, studenten en verzetsgroepen alles riskeerden om terug te vechten.
Stille protesten: slimme trucs en symbolen
Niet iedereen kon direct de wapens oppakken, maar zelfs kleine daden hadden grote betekenis. Mensen plakten bijvoorbeeld postzegels op de “verkeerde” plek op een envelop – een subtiele belediging, omdat die plek was gereserveerd voor de koningin. Sommigen hingen een portret van Koningin-moeder Emma op, omdat portretten van levende royals verboden waren. Anderen droegen sieraden gemaakt van zilveren dubbeltjes en kwartjes, puur om te laten zien dat ze niet capituleerden aan de Duitsers, die zilveren munten vervingen door goedkope zinken versies.
Het vroege verzet: de gevaarlijke eerste stappen
Al in het begin van de oorlog ontstonden de eerste verzetsgroepen, zoals de Geuzen uit Vlaardingen en Rotterdam. Maar door gebrek aan ervaring werden veel van deze groepen snel verraden en opgepakt.
In Delft stonden twee belangrijke groepen op: de groep van professor Schoemaker en die van professor Mekel. Schoemaker werkte samen met de Ordedienst (OD), een organisatie van (reserve)officieren die klaarstond om na de oorlog de macht tijdelijk over te nemen. Mekel vond dat echter te passief. Hij wilde direct actie ondernemen tegen de Duitsers. Ondanks hun meningsverschillen werkten beide groepen vaak samen, bijvoorbeeld door wapens te verzamelen en informatie aan de geallieerden door te geven.
Maar dit soort werk bleef niet lang onopgemerkt. In 1941 ging het gruwelijk mis. Verraders infiltreerden beide groepen, waaronder de beruchte Antonius van der Waals. Hij leidde een golf van arrestaties, waardoor de meeste leden van beide groepen werden opgepakt. In totaal 72 leden werden geëxecuteerd in het kamp Sachsenhausen. Het drama eindigde niet daar: een verrader uit de groep Mekel werd later geliquideerd door studenten en in een vijver gegooid. De daders werden door getuigenverklaringen snel geidentificeerd door de Delfste Politie en stierven tijdens hun vluchtpogingen naar Engeland.
Verder lezen?
Lees verder over wat er allemaal gebeurd is tijdens de Tweede Wereld oorlog in Delft.
